Dünyada sağlığın artık günden güne kötüye gittiğini istatistikler bize her defasında göstermektedir. Buna karşın hala yapabileceğimiz şeyler var. Çocuklarımızda sağlık bilinci oluşturmak gibi. Çocuklar, geleceğin kültürünü yansıtır ve bu yansımalar küçük yaşta filizlenmeye başlar. Peki bu sağlık bilincini oluşturmak için neler yapabiliriz ?
1.ÖRNEK OLMAK
Çocuklar dünyaya geldiği günden yetişkinlik dönemine geçene dek çevresinden ilham alarak öğrenir ve davranışlarını buna göre şekillendirir. Bu bakımdan eğer çocuklarında sağlık bilinci oluşturmak isteyen ebeveynler, çocuklarında görmesini beklediği davranışları kendilerin de sergilemesi daha uygundur.
Dolayısıyla çocukların daha sağlıklı beslenmesini isteyen ebeveynler, öncelikle kendilerinin sağlıklı beslenmeleri ve daha fazla hareket etmelerini istedikleri çocuklarından önce kendilerinin daha fazla hareketli olmaları, benzer şekilde daha kaliteli uyumasını istediği çocukları için öncelikle kendilerinin de uyku düzenlerini sağlamaları çocuklarına örnek olmak açısından uygun bir davranış olacaktır.
2.ARKADAŞ ÇEVRESİ
“ HEPİMİZ, BERABER EN ÇOK ZAMAN GEÇİRDİĞİMİZ BEŞ KİŞİNİN ORTALAMASIYIZ.” – Jim Rohn
Psikolog A.Bandura’ya göre bir bireyin davranışı çevre ve bireyin kendisine bağlı olarak ilişkilendirilmektedir. 12bin kişi 32 yıl boyunca takip edildiği bir çalışmada; obez bir arkadaşın olması kişinin de %57 daha fazla obez olmasına yol açtığı, bir arkadaşının arkadaşı obez hale geldiğinde kilo alma olasılığın %20 arttığı görülmüştür. Bu bakımdan çocuklarımızın daha sağlıklı beslenmesini istiyorsak yapabileceğimiz bir diğer eylem, arkadaş çevresini daha sağlıklı kişilerden oluşmasını sağlamak olacaktır.
3.ÖDÜL VE CEZAYI YÖNETMEK
Çocuklarımıza verdiğimiz ödüller ve cezalar, çocukların psikolojik sağlıklarında düşündüğümüzün tersine etkiler yaratabilir. Onlara yaptığı iyi şeylerden dolayı ödül olarak verdiğimiz çikolatalar, içsel motivasyonunu azaltarak sağlıklı davranışlarını azaltabilir veya bunu bir ceza olarak dahi görebilir. “Drive” adlı kitabında Daniel Pink, ödül ve cezanın insan motivasyonu üzerindeki etkilerini şu şekilde açıklamıştır;
Ödül ve Ceza Sistemi: Yedi Ölümcül Hata
İçsel motivasyonu öldürebilir.
Performansı düşürebilir.
Yaratıcılığı yok edebilir.
İyi davranışları törpüleyebilir.
Aldatmayı, kısa yoldan gitmeyi, gayri ahlaki davranışlara yönelmeyi teşvik edebilir.
Bağımlılık yaratabilir.
Kısa erimli düşünmeye yöneltebilir.
Bunu daha iyi yönetmek için;
Zekayı değil çaba ve stratejiyi övün.
Övgünüz net olsun.
Övme işini baş başa iken yapın.
Övgüyü gerçekten iyi bir gerekçesi varsa yapın.
4.DIŞARIDA YEMEK
Sağlıklı beslenmenin önüne geçen faktörlerden bir tanesi dışarı çıkıldığında yenilen yiyecekler ile alakalıdır. Ebeveynlerin kullanacağı bazı ilkelerdışarı çıkmadan önce bunun önüne geçebilmeyi sağlayabilir. Bunlardan bazıları şunlardır;
1- Ekmek tüketimini azaltmak
2- Şekerli/gazlı içecekler yerine ayran, su veya maden suyu tüketmek
3- Menü yanına aparatif ürünler (patates kızartması, soğan halkası, tatlı, vb.) ve mezeler eklemememek
4- Menüye mutlaka salata eklemek
5- Aç karnına dışarıya çıkmamak
6- Ev yemeklerinin olduğu lokantaları tercih etmek
7- Sosları kullanmamak
8- Neyi / nerede yiyeceğini önceden belirlemek
5.OKUMAYA TEŞVİK EDİN
Çocuklarınız okudukça yaptıkları şeylere karşı bakış açıları da gelişebilir ve sağlığını kontrol etmek için ihtiyacı olan bilincini geliştirebilir. Bu yüzden küçük yaştan itibaren çocukların kendilerine soracağı bazı sorular, sağlıklı yaşamak için ebeveynleri yanında olmadığında dahi kendilerini kontrol edebilirler.
İşte sorabileceği bazı sorular;
Sağlıksız bir şey yerken: Şu an yediğim şey benim sağlığım için faydalı mı?
Gece uyumadığında: Geç uyuduğumda sağlığım için iyi bir şey yapıyor muyum?
Tembellik etmek istediğinde: Hareket etmediğim zaman kendimi ne kadar enerjik hissediyorum?
Daha mutlu olmak istediğinde: Daha mutlu olmak için tembellik yapmam iyi bir yöntem midir?
Sağlıksız bir durumla karşılaştığında: Sağlıklı yaşayan bir insan böyle bir durumda nasıl davranırdı?
